TANTIEMY DLA AKTORÓW

Jako aktorzy wykonujący role w filmach i serialach niestety zawieramy niekorzystne umowy z producentami.

Producenci jako strona silniejsza narzucają nam zapisy umowne, w których przenosimy na nich całość majątkowych praw do naszych wykonań.

W związku z tym nasze możliwości negocjacyjne w tym zakresie są w aktualnej sytuacji znikome.

Wychodząc temu naprzeciw polski ustawodawca wprowadził w art. 70. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych prawo do tak zwanych tantiem. Zgodnie z ustawą należą się one aktorom za nadawanie ich produkcji przez telewizję, wyświetlanie w kinach, zwielokrotnianie na płytach DVD czy też publiczne odtwarzanie.

Istotą tych przepisów jest to, że nawet jeśli jako aktor przeniesiesz w umowie całość praw do swojego artystycznego wykonania na rzecz producenta, to i tak przysługują ci tantiemy za eksploatację produkcji z twoim udziałem.

Prawo do tantiem z art. 70 prawa autorskiego jest niezbywalne, niezrzekalne i nie podlega egzekucji.

Co to oznacza w praktyce?

Jeżeli producent w zapisach umowy zmusza cię jako aktora do zbycia lub zrzeczenia się prawa do tantiem – taki zapis z umowy jest prawnie nieważny. Jako aktor masz bezdyskusyjne prawo do tego wynagrodzenia. Zawsze.

Dlatego fundamentalną dla nas kwestią jest opisanie w artykule 70. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych kiedy dokładnie należy się nam to wynagrodzenie. Chodzi tutaj o tak zwane pola eksploatacji czyli sposób w jaki można obejrzeć produkcje z naszym udziałem. Dotychczas ustawa zapewniała nam wynagrodzenie za wyświetlenia naszych produkcji w kinie, nadawanie ich w telewizji i powielanie na płytach DVD. Przepisy te powstały 30 lat temu. Dziś, w dobie Internetu, streamingu, vod, platform cyfrowych i telewizji kablowych konieczna jest pilna nowelizacja tej ustawy i uzupełnienie jej o gwarancje naszego wynagrodzenia z nowych form przekazu.

Poborem, naliczaniem i wypłatą tantiem dla uprawnionych twórców i wykonawców zajmują się odpowiednie Organizacje Zbiorowego Zarządzania. Macierzystym ozz-em dla aktorów jest ZASP.

Jednak zagwarantowane ustawą prawa do tantiem to początek, bo potem te należne aktorom tantiemy trzeba jeszcze wynegocjować, wywalczyć często na drodze sądowej, a następnie je podzielić i wypłacić. Tym wszystkim właśnie zajmuje się nasze aktorskie stowarzyszenie – ZASP.